Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật
Chủ đề các hình thức sinh sản vô tính ở động vật nằm trong chương trình Sinh học lớp 11 và là những kiến thức quan trọng các bạn học sinh cần nhớ. Sau đây là bài viết tổng hợp lý thuyết ở chủ đề này.
SINH SẢN VÔ TÍNH LÀ GÌ?
– Sinh sản vô tính được gọi là hình thức sinh sản. Trong đó một cá thể sẽ sinh ra một hay nhiều cá thể mới có vật liệu di truyền giống hệt nó, chúng không có sự kết hợp giữa trứng và tinh trùng. Quá trình nguyên phân chính là cơ sở của quá trình sinh sản vô tính.
– Ý nghĩa của quá trình sinh sản vô tính ở động vật:
- Trong mật độ quần thể thấp, các cá thể sống độc lập vẫn đủ điều kiện tạo ra con cháu đời sau.
- Tạo ra một số lượng con cháu trong thời gian ngắn, các cá thể nhỏ đều có thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định và ít biến đổi.
– Hạn chế của sinh sản vô tính: khi điều kiện sống thay đổi, chúng ta có thể đối mặt với việc các động vật chết hàng loạt vì các thế hệ giống nhau về mặt di truyền.
CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT
1. Phân đôi (Sinh sản phân tách)
- Chỉ xảy ra ở động vật đơn bào.
- Phân đôi dựa trên sự phân chia nhân và tế bào chất một cách đơn giản bằng cách tạo ra eo thắt.
- Trong sinh sản phân đôi, cơ thể mẹ được thay thế bằng hai cơ thể con (xảy ra ở giống cái)
2. Nảy chồi (Sinh sản mọc chồi)
- Xảy ra ở bọt biển, ruột khoang, men bánh mì nở, các loài sâu
- Dựa trên phân bào nguyên nhiễm nhiều lần để tạo ra một chồi con.
- Sinh sản mọc chồi cũng được biết ở mức độ đa bào. Ví dụ như loài thủy tức. Chồi sẽ phát triển thành một cơ thể trưởng thành và cuối cùng tách ra khỏi cơ thể mẹ.
3. Phân mảnh
- Xảy ra ở bọt biển, giun dẹp.
- Dựa trên mảnh vụn vỡ của cơ thể, quan phân bào nguyên nhiễm để tạo ra cơ thể mới. Cơ thể mẹ phân cắt thành nhiều mảnh, mỗi mảnh lớn lên thành một cơ thể mới.
4. Trinh sản
- Sự phân mảnh là hình thức sinh sản vô tính xảy ra khi một cơ thể mới phát triển từ một mảnh của cơ thể mẹ. Mỗi mảnh sau đó sẽ phát triển thành một cá thể trưởng thành đầy đủ.
- Xảy ra ở ong kiến, các loài nấm, thực vật, rệp, giun đốt, turbellaria, và sao biển
- Tế bào trứng không thụ tinh phát triển thành cá thể mới có bộ NST đơn bội.
ỨNG DỤNG CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH TRONG ĐỜI SỐNG
1. Nuôi mô sống
– Tạo ra mô mới có sự sống, sự phát triển để thay thế các mô bị bệnh hoặc bị thương.
– Cách tiến hành: Đầu tiên tách mô từ cơ thể động vật => nuôi trong môi trường có đủ chất dinh dưỡng, đảm bảo điều kiện vô trùng và nhiệt độ thích hợp => mô đó đủ môi trường để tồn tại và phát triển.
– Ứng dụng: nuôi cấy da người để chữa cho các bệnh nhân bị bỏng da, giúp tái tạo lại làn da bị tổn thương.
2. Nhân bản vô tính:
– Dùng để tạo ra những cá thể mới có bộ gen của cá thể gốc, hoặc tạo ra những cơ quan mới đủ tiêu chuẩn thay thế cơ quan bị thương.
– Là chuyển một tế bào xôma vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân => kích thích tế bào đó phát triển thành một phôi. Phôi này tiếp tục phát triển thành một cơ thể mới có sức sống.
– Ví dụ: cừu Dolly, một số loài động vật như chuột, lợn, bò, chó…
– Ý nghĩa của nhân bản vô tính:
+ Nhân bản vô tính đối với động vật có tổ chức cao để tạo ra những cá thể mới có bộ gen của cá thể gốc, giúp cá thể mới sống tốt, phát triển tự nhiên.
+ Nhân bản vô tính để tạo ra các cơ quan mới thay thế các cơ quan bị bệnh, bị hỏng ở người, đặc biệt là người có các cơ quan trong cơ thể bị tổn thương nặng nề.
Trên đây là tổng hợp những kiến thức về chủ đề các hình thức sinh sản vô tính và những ứng dụng tuyệt vời trong cuộc sống. Chúc các bạn có những giờ học hiệu quả.
